آینده پژوهی نیز همانند سایر شاخه های دانش بشری بر مبانی معرفتی و نظری دقیق و روش شناسی علمی بنا شده است، که در نسخه ی غربی آن طبیعتاً صبغه ای مدرن دارد. اما آینده پژوهی شاخه ای از علوم انسانی است و بیشتر از علوم تجربی با ویژگی های انسانی جامعه ارتباط دارد، از این رو با مبانی نظری و فلسفی متداول در جامعه وابستگی مستقیم دارد. بنابراین آینده پژوهی یک دانش ارزش بنیان است، به همین دلیل ارتباط ویژه ای با جهان بینی، ایدئولوژی و فرهنگ هر ملت برقرار می کند. بنابراین لازم است برای بکارگیری این دانش از نسخه ی بومی شده آن بهره گرفت. برای تحقق این مهم، در ذیل به مبحث آینده پژوهی در ایران می پردازیم.
آینده پژوهی در ایران از دو منظر قابل بررسی است: نخست از منظر علمی است، تا بر پایه معرفت حاصل از آن بتوانیم آینده بزرگ و الهام بخش نظام مقدس اسلامی را معماری و مهندسی نماییم؛ و در نتیجه آن بتوانیم آینده بخش های مختلف جامعه را تضمین نماییم. دوم از منظر دینی است تا بر پایه آن آینده جهان را با نگاه به باورها و ارزش های ناب اسلام محمدی به تصویر کشیده و قادر به مهندسی آن در عالی ترین سطوح باشیم.
آینده پژوهی از حدود یک دهه پیش (البته بسیار دیر) توجه محققان و متفکران کشور را به خود جلب کرده است. اما به دلیل عدم آشنایی و مساعدت مسئولان کشور و فقدان زیر ساخت های فکری – فرهنگی مورد نیاز، هنوز به طور شایسته و بایسته ای در کشور نهادینه نشده است و بر خلاف کشورهای توسعه یافته، خود را در بالاترین مرتبه ممکن به مدیران و سیاست گذاران ارشد تحمیل نکرده است.
تاکنون سازمان های مختلف خصوصی و دولتی در کشور اقدام به فعالیت در حوزه آینده پژوهی کرده اند. که از جمله مهم ترین آن ها می توان به اندیشکده صنعت و فناوری (آصف)، مرکز آینده پژوهی علوم و فناوری دفاعی، مرکز تحقیقات سیاست علمی کشور و مؤسسه عالی آموزش و پژوهش مدیریت و برنامه ریزی اشاره نمود. این مجموعه ها با یاری یکدیگر اقدام به شکل دهی انجمن آینده نگری ایران نیز کرده اند. اما تاکنون به دلایل مختلفی از جمله عدم ایجاد زیر ساخت های فکری و فرهنگی مورد نیاز در سطح جامعه هیچ پروژه مطرحی در این زمینه انجام نشده است. به منظور شکوفایی و توسعه کشور عزیزمان ایران لازم است ساز و کاری منسجم برای طراحی، مهندسی و تضمین موفقیت آرمان های با عظمت ایران و اسلام در نظر گرفته شود. یکی از این ساز و کارها به توصیه متخصصان آینده پژوهی ایجاد یک اندیشگاه ملی آینده پژوهی است. این اندیشگاه در صورتی که محور فعالیت شبکه عظیمی از اندیشگاه های بخشی و سازمانی باشد یک بازوی تفکری برای نظام جمهوری اسلامی به دنبال خواهد داشت. این شبکه که گنجینه ای از مهارت ها و تخصص های فکری است، بستری برای تبادل آرا میان اندیشمندان، تحلیل وضعیت جامعه در سطوح مختلف و جهت دهی ظرفیت های ملی در مسیر شکل بخشیدن به آرمان های با عظمت ایران اسلامی است. بدون شک تحقق این آرمان ها کشور را از ابتکار عمل در سطوح بین المللی برخوردار کرده و ایمان به قدرت ایرانی – اسلامی را نزد جهانیان به وجود خواهد آورد.
